Financieel

Inleiding
Voor de strategische opgaven en ambities uit 'Venlo 2040: strategische visie gemeente Venlo' is een solide financieel beleid een voorwaarde. De financiële positie is belangrijk binnen de integrale afwegingen die we  maken over de te varen koers op de korte en de (middel)lange termijn. De financiële positie is geen doel op zich. We bekijken dit altijd samen met de maatschappelijke opgaven van de stad. Het gaat erom wat we bereiken voor de samenleving (het maatschappelijk rendement) en de bijdrage aan onze inhoudelijke doelstellingen.

Conclusie financiële positie
Financieel resultaat 2024
Zoals in de beleidsmatige samenvatting staat, laten de effectindicatoren in Meetbaar Venlo over het algemeen vooruitgang zien. Ook liggen we op koers om alle afspraken uit het coalitieakkoord uit te voeren.
De jaarrekening 2024 sluit met een positief resultaat van € 14,9 miljoen na verrekeningen met de reserves. De jaarrekening is € 12,7 miljoen positiever ten opzichte van de vastgestelde slotnota. De financiële indicatoren zijn bij de jaarrekening 2024 verder verbeterd. Deze zitten ruim binnen de streefwaarden. Dit heeft wel voor een groot deel betrekking op 'uitgestelde' reserveringen. De bestemmingsreserves zijn eind 2024 € 154,0 miljoen. U heeft hier als raad maatschappelijke doelstellingen oftewel opdrachten aan gekoppeld die we de komende jaren realiseren. Dit bedrag heeft nu een (tijdelijke) positieve invloed op de financiële indicatoren. We concluderen dat eind 2024 de financiële positie goed is. Bij besteding van de gereserveerde middelen volgens de vastgestelde doelstellingen verminderen de bestemmingsreserves weer. Dit heeft invloed op de financiële positie op de middellange termijn.

Financiële verhoudingen
Bij het opmaken van de jaarstukken 2024 werden er nog steeds gesprekken gevoerd door de VNG met het Rijk over de financiële verhoudingen. Een belangrijke ontwikkeling is het onderzoek van de deskundigencommissie naar de jeugdzorg en de haalbaarheid van de Hervormingsagenda jeugd. Ook is er nog altijd discussie over de nieuwe financieringssystematiek van het Rijk en de toereikendheid van middelen voor de uitvoering van alle taken. Door de korting op het gemeentefonds en de wijziging in de berekeningssystematiek, is de toekomst van de gemeentelijke financiering onduidelijk.

Gemeenten verkeren in zeer zwaar weer. De gemeente Venlo heeft hierop tijdig geanticipeerd door een deel van de begroting voorwaardelijk te maken en door het niet inboeken van onzekere opbrengsten. We hebben nog steeds zelf de regie in handen zonder ingrijpende maatregelen. We maken dus keuzes aan de voorkant. Onvoldoende Rijksmiddelen blijven belemmerend voor de realisatie van onze (strategische) opgaven op de (middellange) termijn. Dat is en blijft uitdagend.

Beoordeling financiële positie
De beoordeling van de financiële positie, waarop de conclusie gebaseerd is, gebeurt op basis van de vastgestelde strategische en tactische doelstellingen. Schematisch ziet dit er als volgt uit:

Bij de tactische doelstellingen horen één of meerdere financiële indicatoren. Deze financiële indicatoren- inclusief een analyse en beoordeling- lichten we toe in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing en in de paragraaf financiering. In deze paragraaf staan de belangrijkste conclusies.

Financieel resultaat
Doel is een structureel sluitende begroting. De jaarrekening 2024 sluit met een positief resultaat van € 14,9 miljoen na verrekeningen met de reserves. Het saldo van baten en lasten vóór verrekening met de reserves is € 27,5 miljoen positief. Dit betekent dat er een bedrag van per saldo € 12,5 miljoen is toegevoegd aan de (bestemmings)reserves. Dit is het saldo van onttrekkingen aan reserves € 67,0 miljoen en toevoegingen aan de reserves van € 79,5 miljoen. In het overzicht van baten en lasten staan de verschillen ten opzichte van de bijgestelde begroting op programmaniveau inclusief de algemene middelen verder toegelicht.

Het rekeningresultaat van € 14,9 miljoen is € 12,7 miljoen positiever ten opzichte van de bijgestelde begroting in de slotnota van € 2,2 miljoen. Bij de slotnota is rekening gehouden met een bedrag van € 3,5 miljoen aan budgetoverheveling naar het jaar 2025. De grootste verschillen zijn, per saldo, op de programmalijnen:

Een uitgebreide toelichting op zowel de lasten als de baten op de programmalijnen is opgenomen onder de programma's bij de beantwoording van de 3^e W-vraag: Wat heeft het gekost?

Voldoende weerstandscapaciteit
Doel is het beschikbaar hebben van voldoende middelen (weerstandscapaciteit) voor het opvangen van geïdentificeerde risico's. De risicobereidheid is: "Venlo wil geen risicomijdende gemeente zijn".

De ratio weerstandsvermogen is 1,90 op basis van de direct beschikbare middelen. Dit is in lijn met de (gewijzigde) begroting 2024 (1,91). De beschikbare weerstandscapaciteit is € 4,5 miljoen hoger ten opzichte van de bijgestelde begroting en de benodigde weerstandscapaciteit is € 2,6 miljoen hoger ten opzichte van de (gewijzigde) begroting. Aandachtspunt is dat een bedrag van € 3,5 miljoen aan budgetoverhevelingen in het weerstandsvermogen is opgenomen dat in 2025 wordt uitgegeven. De ratio weerstandsvermogen zit binnen de vastgestelde streefwaarde ≥ 1,4 < 2,0.

De solvabiliteitsratio is 39%. Dit is 4% hoger dan de primaire begroting (35%) en 3% hoger ten opzichte van de (gewijzigde) begroting (36%). Het eigen vermogen is ongeveer € 26 miljoen hoger dan de begroting na wijziging. Het gerealiseerde jaarrekeningresultaat van € 14,9 miljoen zorgt voor een stijging van 2%, de hogere reserves voor een stijging van 2%. Mede door het hoger eigen vermogen is het balanstotaal € 23 miljoen hoger dan de begroting na wijziging. Dit verlaagt de solvabiliteit met 1%. De solvabiliteitsratio zit ruim boven de vastgestelde streefwaarde van 25%-30%.

Een belangrijk deel van het eigen vermogen, € 154,0 miljoen, bestaat uit bestemmingsreserves. Deze bestemmingsreserves zijn gekoppeld aan het realiseren van doelstellingen. Als we deze doelstellingen realiseren, heeft dit een negatief effect op de omvang van de solvabiliteitsratio.

Wendbare begroting
Bij deze doelstelling gaat het om de bepaling of de begroting voldoende wendbaar is om tijdig te kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen. Het kapitaallastenplafond is in 2024 structureel niet overschreden.

De structurele exploitatieruimte is voor 2024 positief en bedraagt 7,6% en is daarmee positiever ten opzichte van de primitieve begroting (2,9%) en licht hoger ten opzichte van de (gewijzigde) begroting (6,2%). De ratio ligt daarmee ruim boven de vastgestelde streefwaarde van groter dan 0. Dit betekent dat op basis van deze jaarrekening onze structurele lasten gedekt worden door structurele baten. Het gaat om de structurele exploitatieruimte zoals gedefinieerd in het Besluit Begroting en Verantwoording. Als we de rekening afzetten ten opzichte van de begroting 2025-2028 dan verwachten we op basis van de interne analyse dat per saldo, het structureel effect nihil is. Dit geeft het bijzondere en incidentele karakter van het rekeningresultaat 2024 aan.

Acceptabele schuld
De doelstelling is dat de schuldpositie van de gemeente Venlo op een acceptabel niveau is waarbij de vastgestelde streefwaarden van de netto schuldquotes < 90% is. De schuldquotes (35% en 19%) bevinden zich in 2024 ruim binnen de vastgestelde streefwaarden en zijn substantieel lager dan op basis van de primitieve begroting (respectievelijk 45% en 40%) en lager dan op basis van de (gewijzigde) begroting verwacht werd (respectievelijk 43% en 27%). Positieve effecten op de netto schuld ten opzichte van de begroting na wijziging zijn voornamelijk het jaarrekeningresultaat van € 14,9 miljoen, per saldo € 20 miljoen minder onttrekkingen aan reserves en voorzieningen en € 28 miljoen aan minder investeringsuitgaven. Daartegenover is de voorraad onderhanden werk € 14 miljoen hoger.